NEDERLAND, UTRECHT, Sint-Paulusabdij, AR denarius, ca. 1050-1055, Vught (Villa Evithe). Vz/ + ANCTV[S P]AVLI Hoofd n. r. met kruisscepter. Kz/ + VILLA• EVITHE• Kerkgebouw. Dan. 1259; Ilisch I, -; Leimus, JMP 103 (2016), 61, 3; Trostyanskiy, RBN (2023), 357, 9 (O6/R10) (dit exemplaar). 0,80 g. Uiterst zeldzaam.

De stijl van de voorzijde stemt overeen met deze van een denarius van Tiel in naam van Hendrik IV (1056-1106), type Dan. 1214 en Ilisch I, 3.27. De localisatie van Villa Evithe is lang twijfelachtig gebleven. Dannenberg dacht aan Erwitte in Westfalen, Trostyanskiy en Van Laere stelden Eft (Evetha) bij Trier voor (Nummi docent 2012, p. 149-150). Op basis van stijl en massa situeert I. Leimus de muntplaats in de omgeving van Utrecht. In zijn recente publicatie gaf O. Trostyanskiy (The coinage of Saint Paul's Abbey in Utrecht, in RBN 2023, p. 341-359) een definitieve toewijzing: Vught in Noord Brabant (Villa Fuchta in de 11e eeuw). In 1050 kreeg de Sint-Paulusabdij van Utrecht inderdaad de helft van het tolrecht en van het muntrecht in Vught ( in Futhe dimidium thelonei atque monete). Er was dus in Vught een muntplaats actief in de 11e eeuw. O. Trostyanskiy publiceert 31 exemplaren van deze denarius, geslagen met 8 voorzijdestempels en 14 keerzijdestempels. De eerste keerzijdestempel vermeldt duidelijk VILLA FVITHE. Deze legende wordt daarna vervangen door VILLA EVTHE, VILLA EVITHE en VILLA EVIIHE. De initiale F werd dus snel door een E veranderd, waarschijnlijk door ongeletterde stempelsnijders.

goede Zeer Fraai / goede Very Fine