Sigismund I the Old, Groschen Krakau 1546 ST - VERY RARE Rare variety with an eagle with a thick body, wings and a thin tail, with a spreading tail with two thin branches, composed of three parts, the lateral ones curled downwards, with a closed, rather narrow crown, with a bow decorated with two pearls, with ending of the reverse legend POLONI·1546. At the bottom of the obverse there are letters ST from the sides of the coat of arms of Leliwa, initials of Jan Spytek Tarnowski. Reverse legend double struck, as can be seen in the MONETA fragment. Bardzo rzadka odmiana z orłem o grubym tułowiu, skrzydłach oraz cienkim ogonie, z ogonem rozłożystym z dwiema cienkimi odnogami, złożony z trzech części, boczne zawinięte do dołu, z zamkniętą, dość wąską koroną, z kabłąkiem zdobionym dwiema perełkami, z końcówką legendy rewersu POLONI·1546. Na dole awersu, z boków herbu Leliwa, inicjały ST, Jana Spytka Tarnowskiego. Legenda rewersu bita podwójnie, co szczególnie widać we fragmencie MONETA. Moneta określona w specjalistycznym katalogu Grzegorza Romańczyka stopniem rzadkości RRRR, co oznacza 4-10 znanych autorowi sztuk.
Za panowania Zygmunta Starego, w latach 1526-1528 została przeprowadzona najważniejsza być może reforma monetarna w historii polskiego pieniądza. Wprowadzono nowoczesny, sprawnie funkcjonujący system oparty na pełnowartościowej monecie – srebrnej i złotej. System monetarny Zygmunta Starego reprezentowały: denary, ternary, szelągi, półgrosze, grosze, trojaki, szóstaki, talary (jeszcze medalowe) i dukaty. Król doprowadził do unii monetarnej Korony i Prus Królewskich. System pieniężny Wielkiego Księstwa Litewskiego funkcjonował natomiast oddzielnie (4 grosze litewskie równały się 5 groszom polskim). Zygmunt Stary odcisnął piętno nie tylko na mennictwie polskim (jako król polski) oraz w mennictwie litewskim (jako wielki książę litewski). Pozostawił po sobie ślad również w mennictwie śląskim jako książę głogowski, bijąc (być może) halerze i (z pewnością) grosze głogowskie w latach 1505 i 1506. W czasach Zygmunta Starego poszczególne nominały emitowano w dwóch standardach: na stopę polską i na stopę litewską. Grosze koronne (na stopę polską) bito w mennicy krakowskiej w latach 1526-1527 i 1545-1548 ze srebra próby 6-łutowej. Ważyły one średnio 2,059 g i zawierały 0,772 g czystego srebra. Na ich awersie umieszczano koronę, napis w dwóch lub trzech wierszach oraz u dołu herb podskarbiego (początkowo Odrowąż Mikołaja Szydłowieckiego, potem Leliwę Spytka Tarnowskiego wraz z jego inicjałami). Są również odmiany bez herbu podskarbiego. Na rewersie widniał Orzeł Biały oraz napis otokowy z datą. Grosze pruskie oraz miejskie (Gdańsk, Elbląg) również bito na stopę polską. Grosze pruskie emitowała mennica w Toruniu w latach 1528-1535. Na ich awersie umieszczany był piękny, renesansowy portret króla (w dwóch typach) oraz napis otokowy. Na rewersie – orzeł i napis otokowy z datą. Podobny był schemat ikonograficzny groszy gdańskich (1530-1535, 1537-1540, 1548), z tą różnicą, że zamiast orła pruskiego na rewersie umieszczano herb Gdańska. W dawnej kolekcji Uniwersytetu Warszawskiego znajdował się egzemplarz z roku 1535 wybity w czystym złocie. Z kolei grosze elbląskie (1533-1535, 1538-1540) na awersie miały orła pruskiego, zaś na rewersie herb Elbląga. Grosze litewskie (1535, 1536) emitowane przez mennicę wileńską były bite na stopę litewską (próba – VI, średnia waga – 2,574 g, zawartość czystego srebra – 0,965 g). Ich stosunek do groszy bitych na stopę polską wynosił 4 : 5. Na awersie groszy litewskich umieszczany był Orzeł Biały i napis otokowy (z imieniem króla). Na rewersie widniał herb Litwy – Pogoń oraz napis otokowy, w który u dołu wkomponowane były kolumny Giedymina. Rok znajdował się w polu monety, pod Pogonią. Na części odmian pod herbem Litwy umieszczano również litery oznaczające miesiąc wybicia monety. Reference: Romańczyk GK1546_17 (RRRR), Kopicki 428
Grade: VF- Poland
Price realized | 62 EUR |
Starting price | 36 EUR |