Stanislaus Augustus Poniatowski
POLSKA / POLAND / POLEN / POLOGNE / POLSKO

Stanisław August Poniatowski. PROBE / PATTERN Półgrosz 1786 MIEDZI KRAIOWEY - RARITY R7
AW: Pod koroną królewski monogram i data 1786
RW: Napis w pięciu wierszach: POŁ / GROSZA / Z MIEDZI / KRAIOW / EB (Efraim Brenn)

Niezmiernie rzadka moneta, próbnie wybita z nowo eksploatowanych złóż miedzi z kopalni w Miedzianej Górze koło Kielc. Dotychczas do produkcji monety miedzianej w Polsce stosowano miedź sprowadzaną głównie z Węgier. W 1786 roku Sejm przeprowadził reformę menniczą podwyższając wartość dukata i obniżając wartość srebra w złotówce. Znalazło to swe odbicie w parytecie miedzi do złota i srebra. O ile dotąd za dukata płacono 1005 półgroszy miedzianych, to po reformie już dukat kosztował 1080 sztuk półgroszy. Miedzi w kraju brakowało, stąd zintensyfikowano jej poszukiwania i wydobycie. W 1786 roku rozpoczęto jej wydobycie pod Kielcami. Jej pierwsze transporty, w symbolicznej ilości, dotarły do mennicy w końcu 1786 r, większe ilości w 1787 roku. Jeszcze w 1786 roku Komisja Skarbowa pozwoliła komisji menniczej wybijać tymczasowo większą ilość monetymiedzianej, aniżeli dotychczas - w stosunku do złota i srebra. Na monetach miedzianych, wybijanych już z miedzi wydobytej w kraju, umieszczano napis z miedzi krajowej. Nasz półgrosz z datą 1786 a więc bity z pierwszych, minimalnych dostaw miedzi do mennicy dokonanych w końcu 1786 roku, wybity został za tymczasową zgodą Komisji. Była to efemeryczna próbna emisja półgroszy z krajowej miedzi, których produkcja, widać nieopłacalna, wznowiona została dopiero w 1792 roku. Zestawienie zysku menniczego za 1786 rok nie wykazuje żadnego zysku z bicia półgroszków! Dopiero w 1787 roku hamernie z Kozienic dostarczyły znaczniejsze ilości miedzianych krążków do Mennicy. Stąd emisję tą uznać możemy za próbną, i to bardzo niewielką, skoro w polskich zbiorach posiada tą monetę tylko Muzeum Czapskich, a notował ją też zbiór Radziwiłła.Pięknie zachowana moneta. Czekoladowa patyna. 

Details: 1,88 g Cu 17,5 mm
Condition: 1/1- (UNC/UNC-)
Literature: Parchimowicz-Brzeziński 46; Plage 21; Hutten-Czapski 3287 (R7); Kopicki 2175 (R7)